Problematyka Konferencji

Obecnie dyskurs naukowy o dobrostanie bezpieczeństwa człowieka, społeczeństwa, państwa, a nawet stowarzyszeń państw, także tych o wymiarze globalnym, nieuwzględniający funkcjonowania wszystkich wymienionych podmiotów w środowisku cyfrowym, pozbawiony jest sensu. Bezpieczeństwo różnorakich podmiotów istotnie warunkuje, często przenika, a nawet wręcz konstytuuje cyberprzestrzeń. Tytułowa dla naszej konferencji transformacja cyfrowa przebiega w okresie życia jednego pokolenia. W warunkach polskich można uogólniając założyć, że ludzie, którzy przyszli na świat w XXI wieku, nie znają innej rzeczywistości, niż tej współtworzonej przez cyberprzestrzeń. Zatem ludzie ci „myślą, czynią, działają i wytwarzają” oraz przekazują następnym pokoleniom kulturowe wzorce tegoż „myślenia, działania i wytwarzania” ukształtowane w społeczeństwie cyfrowym. Ci z nas, którzy nie są w stanie przyjąć wspomnianych wzorców, naznaczeni są swoistą dysfunkcjonalnością cyfrową, obniżającą sprawność myślenia i działania „ucyfrowionego człowieka”.

Aktualnie można z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, intuicyjnie przyjąć tezę, że zapewnienie przetrwania, integralności, niezależności i rozwoju jakiegokolwiek podmiotu — od pojedynczego człowieka do społeczeństwa naszego globu — wymaga wykorzystania szans i przeciwstawienia się zagrożeniom we wszechobecnej cyberprzestrzeni na poziomie pozwalającym tym podmiotom na normalne ich funkcjonowanie. Sprostanie temu, tylko z pozoru prostemu wymaganiu, to zadanie niezwykle złożone, czaso-, informacyjnie-, materialnie-, finansowo chłonne, a dodatkowo trudne poznawczo. Trudne, ponieważ transformacji cyfrowej ulegają coraz to nowe aktywności człowieka podejmowane w domenach różnorakich instytucji. Z kolei te już „ucyfrowione” domeny nadorganicznej części naszej rzeczywistości swą cyberprzestrzeń dynamicznie rozwijają, często w trudnych do przewidzenia kierunkach.

Zrozumienie bezpieczeństwa człowieka, społeczeństwa, państwa w tak złożonym i nieprzewidywalnym środowisku cyberprzestrzeni wymaga holistycznego podejścia systemowego z zaangażowaniem możliwości poznawczych tkwiących w bardzo różnych formalnie oraz materialnie dziedzinach i dyscyplinach naukowych, w tym nauk o bezpieczeństwie jako dyscypliny wiodącej. Owa poznawcza różnorakość dziedzinowa i dyscyplinarna wynika z charakteru przedmiotu badań, opisywanego od kilkudziesięciu już lat w aspektach: filozoficznym, fizycznym, psychologicznym, społecznym, kulturowym, technicznym, technologicznym, normatywnym, biologicznym, geograficznym, a nawet literackim. Należy zgodzić się z Piotrem Sienkiewiczem, że żyjemy obecnie we wszechogarniającej naszą rzeczywistość mega sieci, ewolucyjnym, dynamicznym systemie złożonym, który jest wynikiem konwergencji sfer: info, techno i socjo, integracji form przekazu i eksponowania informacji oraz powstania globalnej sieci teleinformatycznej.

Sądzimy zatem, że proces poznania bezpieczeństwa podmiotów powinien wykraczać poza zakres formalny i materialny nauk o bezpieczeństwie. Tego rodzaju przedmiot badań poznawać musimy inter-, pluri-, multi-, trans- lub syndycyplinarnie. Natomiast dobór dyscyplin naukowych do każdej z zaproponowanych form integracji procesu poznania wynikać musi z zidentyfikowanej poznawczej sytuacji problemowej, wyrażając się syntetycznie, z tego, co spowodowało przerwę w naszych działaniach poznawczych, jaka z tego czegoś wynika potrzeba, jakiej wiedzy i jakich umiejętności działań naukowych.

W obecnej, XIII już edycji naszych Warsztatów wysiłek poznawczy uczestników proponujemy skupić na zagadnieniach:

• wyzwań, jakim musi sprostać człowiek, społeczeństwo i państwo w środowisku transformacji cyfrowej, zagrożeń tych podmiotów wraz z ryzykiem oraz przeciwdziałaniem zagrożeniom i mitygowaniem ryzyka w przedmiotowym środowisku;
• struktury relacji między atrybutami środowiska cyberprzestrzeni a dobrostanem, to znaczy zagadnieniami przetrwania, zachowania integralności, niezależności i rozwoju człowieka, społeczeństwa, państwa w tego rodzaju środowisku;
• transformacji cyfrowej w systemie bezpieczeństwa narodowego, w aspektach przedmiotowym i operacyjnym;
• transformacji cyfrowej bezpieczeństwa człowieka, społeczeństwa i państwa w przestrzeniach: lokalnej, regionalnej i globalnej;
• praktyki transformacji cyfrowej obrony i ochrony człowieka, społeczeństwa i państwa.